Alvorens een gerechtelijke procedure op te starten, moet de cliënt naar behoren worden geïnformeerd over de risico’s die hij als gevolg van een dergelijke beslissing kan lopen. In het geval dat de rechter zijn vordering afwijst, kan hij worden veroordeeld tot betaling van de kosten die de wederpartij in het proces heeft gemaakt.
De gerechtskosten worden geregeld in art. 394 van de Ley de Enjuiciamiento Civil (LEC). In dit artikel staat:
Artikel 394. Veroordeling in de kosten van de rechtbank
1. In declaratieprocedures worden de kosten van de rechtbank opgelegd aan de partij wier vorderingen volledig zijn afgewezen, tenzij de rechter van oordeel is en met redenen omkleedt dat de zaak ernstige feitelijke of juridische twijfel oproept.
Bij de beoordeling of er sprake is van een juridisch twijfelgeval, wordt er rekening gehouden met de rechtspraak in soortgelijke gevallen.
2. In geval van gedeeltelijke toewijzing of verwerping van de vorderingen, zal elke partij de eigen kosten dragen alsmede de helft van de gemeenschappelijke kosten, tenzij er gronden bestaan om deze aan één van de partijen toe te wijzen op grond dat deze laatste roekeloos is geweest in het instellen van het beroep.
3. Wanneer krachtens lid 1 van dit artikel kosten ten laste van de in het ongelijk gestelde partij worden gebracht, is deze gehouden uit het aandeel van de advocaten en andere beroepsbeoefenaren die niet aan een tarief of honorarium zijn onderworpen, slechts een totaalbedrag te betalen dat een derde van het bedrag van het geding niet te boven gaat, voor elk van de procespartijen die een dergelijke beslissing hebben verkregen; alleen voor deze doeleinden worden onschatbare schuldvorderingen op 18 000 euro geraamd, tenzij de rechter, gelet op het ingewikkelde karakter van de zaak, anders bepaalt.
De bepalingen van het voorgaande lid zijn niet van toepassing wanneer de rechter vaststelt dat de procespartij die in de kosten is verwezen, lichtzinnig is.
Wanneer de persoon die in de kosten is verwezen, recht heeft op kosteloze rechtsbijstand, is hij alleen verplicht de kosten van de verdediging van de wederpartij te dragen in de gevallen waarin de Wet inzake kosteloze rechtsbijstand uitdrukkelijk voorziet.
4. In geen geval kan het openbaar ministerie worden verwezen in de kosten van de procedure waarin het partij is.
WIE IS AANSPRAKELIJK VOOR DE KOSTEN?
In de meeste gevallen zal de rechter de partij wier vorderingen worden afgewezen, verwijzen in de kosten van de procedure.
Na lezing van dit artikel moet duidelijk worden wie verplicht is de volgende kosten te betalen:
De gerechtskosten die tijdens het proces worden gemaakt, worden door elk van de partijen betaald.
Desalniettemin moet erover de betaling van deze kosten aan het einde van de procedure worden besloten. Het is de rechter die hierover beslist in het eindoordeel. Volgens art. 394 wordt de partij wier vorderingen volledig worden afgewezen, gewoonlijk in de kosten veroordeeld.
Het kan ook gebeuren dat de vordering gedeeltelijk wordt toegewezen en dat elk van de partijen haar eigen kosten betaalt.
Ten slotte kan het gebeuren dat de rechter van oordeel is dat er twijfel is, feitelijk of rechtens, op grond waarvan hij meent dat de partijen onder dergelijke twijfel hebben gehandeld, en hij kan dan beslissen geen uitspraak te doen over de zaak, zelfs indien een van de partijen al haar vorderingen toegewezen krijgt.
Welnu, wat van goede intenties van de advocaten zou blijken, is met elkaar te overleggen om verdere meningsverschillen te overbruggen en betaald te krijgen wat verschuldigd is. Desalniettemin bestaat er in Spanje een speciale (en helaas trage) procedure waarbij de juristen van de Administración de Justicia een dergelijke beoordeling uitvoeren. Wij kunnen altijd onze toevlucht nemen tot deze procedure indien er geen overeenstemming wordt bereikt.
Als je kijkt naar andere landen, zoals de VS of Nederland, is het de rechter zelf die deze kosten in zijn vonnis kwantificeert en die de proceskosten rechtstreeks op de schuldenaar verhaalt, zodat de rechtspleging onvermijdelijk sneller verloopt dan bij ons door onnodige vertragingen te vermijden. Maar gelukkig of helaas, we zijn in Spanje.
Zodra de kosten door de raadsman van de rechtbank zijn geraamd, moet de persoon die tot betaling van de kosten is veroordeeld, deze binnen 20 dagen betalen en zo niet, dan kan de schuldeiser een tenuitvoerleggingsprocedure inleiden, die helaas ook traag verloopt. Het bedroevende van de traagheid van de rechtspraak is dat het niet meer rechtvaardig is, omdat het traag is en de schuldenaar maakt vaak misbruik van dit gebrek in zijn eigen voordeel.
WAT ZIJN DEZE JURIDISCHE KOSTEN?
Hoewel de LEC in art. 241 regelt wat deze kosten zijn, zijn er altijd redenen om te debatteren over wat wel en wat geen gerechtskosten zijn.
Art. 241 stelt duidelijk:
Als proceskosten worden beschouwd de uitgaven die hun rechtstreekse en onmiddellijke oorzaak vinden in het bestaan van dit geding, en als kosten het gedeelte daarvan dat betrekking heeft op de betaling van de volgende begrippen:
1.º Kosten voor verdediging en technische vertegenwoordiging wanneer deze verplicht zijn 1.
2.º toevoeging van publicaties of decreten die verplicht in de loop van de procedure moeten worden bekendgemaakt.
3.º Noodzakelijke deposito’s voor het instellen van beroep.
4.º Honoraria van deskundigen en andere betalingen aan personen die aan de rechtszaak hebben deelgenomen2.
5.º Kopieën, getuigschriften, nota’s, getuigenissen en soortgelijke documenten die overeenkomstig de wet moeten worden aangevraagd, met uitzondering van die welke door de rechterlijke instantie uit openbare registers en protocollen worden opgevraagd, welke kosteloos zijn3.
6.º Vergoedingen die moeten worden betaald als gevolg van maatregelen die noodzakelijk zijn voor de ontwikkeling van het proces.
7.º De vergoeding voor de uitoefening van de rechterlijke bevoegdheid, wanneer deze verplicht is. Het bedrag van de vergoeding die wordt betaald in het kader van de executie van hypotheken die zijn verstrekt met het oog op de verkrijging van een gewone verblijfplaats, is niet inbegrepen in de kosten van de procedure. Zij maakt evenmin deel uit van de andere executoriale procedures die uit deze hypothecaire leningen of kredieten voortvloeien, wanneer deze tegen de in beslag genomen partij zelf of tegen de garanten zijn gericht.
Zoals blijkt uit lezing van de artikelen die de gerechtskosten regelen, is alles voor discussie vatbaar. Dit is aan de ene kant ook logisch, omdat wij als advocaten altijd zullen proberen onze cliënt geld te besparen als hij in de kosten is veroordeeld.
Mª Dolores García Santos
1.Hieronder vallen niet de rechtszaken waarbij de tussenkomst van een advocaat niet verplicht is en de cliënt er toch de voorkeur aan geeft zich op deze wijze te laten vertegenwoordigen. Dit betekent dat de partij die de kosten moet betalen, er goed aan doet te vorderen dat deze worden uitgesloten omdat zij niet verplicht zijn.
2.In dit geval zouden ALLE personen die in de rechtszaak handelend hebben opgetreden, moeten worden opgenomen in de “personen die zich in de rechtszaak hebben gemengd”, b.v. vertaalkosten. Dit is een punt van discussie in alle kostenbeoordelingsprocedures.
3.Het woord “analoog” kan ook aanleiding geven tot discussie in procedures betreffende de vaststelling van de kosten.