Iedereen die de afgelopen jaren een persoonlijke lening heeft afgesloten, heeft de stijging van de rentetarieven opgemerkt. Of het nu gaat om een kortlopende of langlopende lening, uiteindelijk betaal je een hoog rentebedrag.
Wanneer er extreem hoge rentes worden gehanteerd, verklaart de Spaanse Hoge Raad dat er sprake is van woekerrente, maar in welke situaties?
Algemene regel
Allereerst kijkt de uitspraak alleen naar persoonlijke leningen met een looptijd van meer dan vijf jaar. Dit sluit snelle leningen die in een korte periode moeten worden terugbetaald uit.
Sinds 1908 heeft Spanje een woekerwet die de gevallen regelt waarin onredelijk hoge rente kan voorkomen in leencontracten, maar het punt is dat het eerste artikel alleen aangeeft dat er sprake is van onredelijk hoge rente wanneer er een rente wordt bedongen die aanzienlijk hoger is dan de normale rente voor geld en die duidelijk niet in verhouding staat tot de omstandigheden van het geval.
Het is een zeer algemene formulering die ruimte laat voor interpretatie, hoewel het eerste deel, het algemene deel, betrekking heeft op een wiskundige berekening en niet op een toepassing van de omstandigheden van het geval.
Om te beoordelen of er sprake is van een aanzienlijk hogere rente dan bij normaal geld, moeten we eerst kijken naar het TAE (jaarlijks kostenpercentage). Het TAE is een jaarlijkse percentage-indicator om de effectieve kosten van de lening over een bepaalde periode te vergelijken. Het omvat het rentepercentage, samen met de andere kosten die gedurende de hele lening worden gegenereerd.
Aan de andere kant moeten we een vergelijkingspunt hebben. Het vergelijkingspunt zijn de statistieken gepubliceerd door de Bank van Spanje, gebaseerd op de informatie ontvangen van kredietinstellingen over de rentepercentages toegepast op de verschillende soorten leningen.
Zodra we deze twee waarden hebben, moeten we ze vergelijken. Hoeveel procent het verschil precies moet zijn voor woekerrente is niet vastgesteld door de wetgever, maar in de uitspraak vermeldt het Hooggerechtshof dat er sprake was van woekerrente bij een lening met een TAE (17,23%) dat 50% hoger lag dan de gemiddelde rente (11%).
Omstandigheden van de zaak
Het tweede vereiste van de wet is dat de omstandigheden van het geval moeten worden meegewogen bij de beslissing of het verschil tussen het TAE en de gemiddelde rente kan worden beschouwd als woekerrente. Een heel duidelijk voorbeeld in het arrest waarnaar wordt verwezen, is het geval waarin iemand een persoonlijke lening aangaat om een andere persoonlijke lening af te betalen die bijna afloopt.
In dit geval kan worden aangenomen dat er sprake is van een verlenging van de looptijd en dat de bank voor deze verlenging een hogere rente kan overeenkomen. Dit is vooral het geval als de oorspronkelijke lening meer kost dan de nieuwe rente.
Met andere woorden, als je een lening hebt met een TAE van 14% en je sluit een nieuwe lening af om de oude af te lossen en deze nieuwe lening heeft een TAE van 13%, dan wordt dit niet als woekerrente beschouwd, zelfs niet als de gemiddelde rente bijvoorbeeld op 8% wordt vastgesteld.
Wil je dat wij jouw geval beoordelen om te zien of er sprake is van onredelijk hoge rente of niet? Aarzel dan niet om contact met ons op te nemen.
Selena Escandell Beutick