Als je vrijwilliger bent bij een vereniging of stichting, dan ben je je misschien wel of niet bewust van het feit dat je niet zomaar kunt doen en laten wat je wilt, maar dat je, net als bij een betaalde baan, verantwoordelijkheden hebt. Zo moet je je houden aan de regels van de leiding, rekening houden met je collega´s en je activiteiten naar behoren uitvoeren. Echter, je hebt ook rechten als vrijwilliger.
In Spanje bestaat een wet over vrijwilligerswerk, la Ley 45/2015, de 14 de octubre, de Voluntariado, welke in verschillende Autonome regio’s is uitgewerkt, zoals bijvoorbeeld in Valencia middels la Ley 4/2001, de 19 de junio, del Voluntariado.
Een vrijwilliger is iemand die vrijwillig specifieke werkzaamheden uitvoert zonder salaris (onkostenvergoeding mag wel) bij een vrijwilligersorganisatie zoals een dierenasiel of liefdadigheidsinstelling.
Voor de details raden we je aan Ley 45/2015 te lezen.
Toch denken veel vrijwilligers vaak dat ze geen plichten hebben omdat ze niet betaald worden. Echter, dit zijn de wettelijke plichten van vrijwilligers (art. 11 van de Ley 45/2015):
- De afspraken nakomen die zijn aangegaan met de vrijwilligersorganisaties waarin ze zijn geïntegreerd, weergegeven in de overeenkomst tussen beiden, met inachtneming van de doelstellingen en statuten van de organisatie.
Je kunt hier denken aan het respecteren van de dagen dat je bent ingedeeld en op tijd afbellen als je niet kunt. Maar ook over het respecteren van de interne regels met betrekking tot het uitvoeren van je taken.
- Het respecteren van de nodige vertrouwelijkheid van de ontvangen en bekende informatie bij de uitvoering van het vrijwilligerswerk.
Dit betekent dat je niet alles zomaar op Facebook zet bijvoorbeeld.
- Elke materiële of economische compensatie afwijzen die zij kunnen ontvangen van de ontvangers van de vrijwillige actie of van personen die geholpen worden door de werkzaamheden.
Als het jouw taak is om mensen met weinig geld kleding aan te bieden, is het niet de bedoeling dat je geld aan neemt van die mensen voor het aanbieden van de kleding.
- Het respecteren van de rechten van de ontvangers van de vrijwillige hulp in de voorwaarden zoals voorzien in artikel 16.
- Het handelen met de nodige zorgvuldigheid en solidariteit.
- Deelnemen aan de opleidingen of cursussen die door de vrijwilligersorganisatie worden verstrekt voor de toevertrouwde activiteiten en functies, evenals die welke permanent nodig zijn om de kwaliteit van de geleverde diensten te behouden.
- Het opvolgen van de instructies van de vrijwilligersorganisatie die betrekking hebben op de uitvoering van de toevertrouwde activiteiten.
Respecteer de interne regels en de instructies van de leidinggevenden! Als vrijwilliger moet je net als een werknemer bij een betaalde baan doen wat de leiding je opdraagt. De leiding is verantwoordelijk voor de organisatie, dus de vrijwilliger bepaalt niet wat er gedaan moet worden of hoe dit gedaan moet worden.
- Correct gebruik maken van de persoonlijke accreditatie en badges van de vrijwilligersorganisatie.
Maak geen misbruik van je naambordje. Ga niet in je vrije tijd doen alsof je aan het werk bent voor de organisatie.
- Het respecteren en zorgen dragen voor de materiële middelen die door de vrijwilligersorganisatie ter beschikking worden gesteld.
- Het voldoen aan de bestaande gezondheids- en veiligheidsmaatregelen in de vrijwilligersorganisatie.
- Zich houden aan de regels inzake bescherming en verwerking van persoonsgegevens in overeenstemming met de bepalingen van Ley 15/1999 van 13 december en andere toepasselijke regelgeving.
Echter, dezelfde nationale wet 45/2015, in art. 10, beschrijft ook de rechten van de vrijwilligers:
- Het regelmatig ontvangen van informatie, begeleiding en ondersteuning tijdens de uitvoering van hun activiteit, evenals de materiële middelen die nodig zijn voor de uitoefening van de functies die hun zijn toevertrouwd.
- Ten alle tijden, op kosten van de vrijwilligersorganisatie, en aangepast aan hun persoonlijke omstandigheden, de nodige opleiding ontvangen voor de juiste ontwikkeling van de hun toevertrouwde activiteiten.
- Te worden behandeld op basis van gelijkheid, zonder discriminatie, met respect voor hun vrijheid, identiteit, waardigheid en de andere grondrechten die worden erkend in conventies, internationale verdragen en in de grondwet.
- Het actief participeren in de organisatie waarin zij zijn geplaatst, meewerken aan het uitwerken, ontwerpen, uitvoeren en evalueren van programma’s of projecten, in overeenstemming met hun statuten of toepassingsreglementen en, voor zover deze dat toelaten, in de leiding en administratie van de vrijwilligersorganisatie.
- Gedekt zijn, door de vrijwilligersorganisatie, voor de risico’s van ongevallen en ziekte die rechtstreeks voortvloeien uit de uitoefening van vrijwillige actie en burgerlijke aansprakelijkheid in gevallen waarin de sectorale wetgeving dit vereist, door middel van een verzekering of andere financiële zekerheid.
De vrijwilligersorganisatie moet een verzekering hebben die de vrijwilligers dekt tijdens het uitvoeren van hun activiteiten!
- Door de vrijwilligersorganisatie worden vergoed voor de onkosten die zijn gemaakt bij de uitvoering van hun activiteiten, in overeenstemming met de bepalingen van de oprichtingsovereenkomst en rekening houdend met de reikwijdte van de vrijwilligersactiviteit die zij ontwikkelen.
Dit betreft alleen een onkostenvergoeding, maar geen salaris. En alleen wanneer dit van tevoren is afgesproken.
- Het hebben van een identificatie-accreditatie van hun vrijwilligersstatus, waarin ook de vrijwilligersorganisatie wordt vermeld waaraan ze deelnemen.
Denk hierbij bijvoorbeeld aan een naamkaartje.
- Het kunnen uitoefenen van hun activiteit in overeenstemming met het principe van universele toegankelijkheid, aangepast aan de activiteit die ze uitoefenen.
- Het krijgen van erkenning van de vrijwilligersorganisatie voor de maatschappelijke waarde van hun bijdrage en voor de competenties, bekwaamheden en vaardigheden die ze hebben verworven als gevolg van de uitoefening van hun vrijwilligerswerk.
- Dat de persoonsgegevens worden verwerkt en beschermd in overeenstemming met de bepalingen van de organieke wet 15/1999 van 13 december, Bescherming van persoonsgegevens.
- Het stoppen met het uitvoeren van hun activiteiten als vrijwilliger onder de voorwaarden die zijn vastgelegd in de overeenkomst tussen vrijwilligersorganisatie en vrijwilliger.
Als je meer wilt weten over je rechten en plichten als vrijwilliger, kijk dan niet alleen naar de Ley 45/2015, maar ook naar de wetgeving die mogelijk bestaat in jouw Autonome regio, provincie of plaats. En vraag de vrijwilligersorganisatie uiteraard ook naar de interne regels.
Ilonka Dekker