Op juridisch gebied is een van de meest voorkomende fouten die partijen maken dat ze denken dat de Hoge Raad als derde instantie kan optreden in gerechtelijke procedures. Dit is echter niet juist. Het cassatieberoep is niet bedoeld om feiten of bewijsmateriaal te beoordelen dat in eerdere instanties naar voren is gebracht, maar om vragen over de juridische interpretatie op te lossen. In dit artikel ga ik in detail in op wat dit rechtsmiddel inhoudt en hoe de Hoge Raad volgens de rechtsbeginselen moet handelen.
Het cassatieberoep
Een cassatieberoep is een proceduremiddel waarmee de partijen bij een geschil een beroep kunnen doen op de hoogste gerechtelijke instantie in het land (in dit geval de Hoge Raad) om een rechtsvraag op te lossen.
In plaats van de feiten of het bewijsmateriaal van de zaak te beoordelen, richt het Hooggerechtshof zich op specifieke juridische vragen: is de wet correct toegepast in de beslissingen van de lagere rechtbanken?
Dit beroep moet niet worden verward met een hoger beroep, waarbij zowel de feiten als het bewijsmateriaal dat tijdens het proces is gepresenteerd, kunnen worden beoordeeld. In een cassatieberoep beperkt de Hoge Raad zich tot de beoordeling of de lagere rechters de wet correct hebben geïnterpreteerd en of de toepasselijke grondwettelijke beginselen werden gerespecteerd.
De Hoge Raad beoordeelt je zaak niet als zodanig
Een van de meest voorkomende misvattingen is de overtuiging dat de Hoge Raad de feiten van een zaak kan beoordelen alsof het een derde instantie is. Dit is echter niet waar. Het Hooggerechtshof heeft niet de bevoegdheid om bewijsmateriaal te onderzoeken, getuigen te beoordelen of de beoordeling van feiten door de lagere rechtbanken te herzien. Met andere woorden, het kan een vonnis niet herstellen op basis van een andere analyse van de feiten van de zaak.
De belangrijkste functie van de Hoge Raad is de interpretatie van de wet. In die zin is het zijn taak om ervoor te zorgen dat de rechtsregels in het hele land uniform en correct worden toegepast. Als een lagere rechtbank een fout heeft gemaakt bij de interpretatie van de wet, kan de Hoge Raad die interpretatie corrigeren en een duidelijke wettelijke norm vaststellen.
Rechtsbeginselen
Het cassatieberoep is gebaseerd op fundamentele rechtsbeginselen, zoals rechtszekerheid en uniformiteit in de uitleg van regels. De taak van de Hoge Raad is ervoor te zorgen dat de wet consistent wordt toegepast door alle rechtbanken in het land, wat essentieel is om het vertrouwen van het publiek in het rechtssysteem te behouden.
Als bijvoorbeeld een lagere rechtbank een wet verkeerd heeft geïnterpreteerd of een regel onjuist heeft toegepast, kan de Hoge Raad in cassatie die interpretatie corrigeren en nieuwe jurisprudentie verschaffen die als leidraad kan dienen voor toekomstige zaken. Op deze manier zorgt de Hoge Raad voor consistentie in de toepassing van de wet en voorkomt het dat verschillende rechtbanken tegenstrijdige beslissingen nemen.
Buitengewoon beroep
Het cassatieberoep is een buitengewoon beroep. Het is niet in alle gevallen mogelijk en het is een geschrift dat zelden zal worden toegelaten voor behandeling door de Hoge Raad. Allereerst moet de memorie aan zeer strenge eisen voldoen voordat de Hoge Raad naar het beroep zelf gaat kijken. Het is een van de meest juridisch-technische werkstukken die een advocaat kan voorbereiden. Voordat je besluit om cassatieberoep in te stellen, moet je goed kijken of cassatie in jouw geval haalbaar is.
Selena Escandell Beutick