Bij een aan- of verkoop per notariële akte raden wij burgers aan, met name niet-ingezetenen, om in de akte een fiscaal vertegenwoordiger in Spanje aan te wijzen. Hierdoor kunnen zij tijdig in kennis worden gesteld van elk incident met betrekking tot de fiscale aspecten van de transactie.
Om uit te leggen hoe het zit met de verschillende belastingagentschappen (Agencias Tributarias) in Spanje, moeten wij te rade gaan bij artikel 46 van de Spaanse algemene belastingwet (Ley General Tributaria), alsmede bij verschillende uitspraken waarin jurisprudentie is vastgelegd. Het genoemde artikel luidt:
Handelingsbekwame belastingplichtigen kunnen zich laten vertegenwoordigen door een vertegenwoordiger, die een belastingadviseur kan zijn, met wie opeenvolgende administratieve handelingen zullen worden verricht, tenzij uitdrukkelijk anders is bepaald.
Voor het instellen van beroepen of vorderingen, het intrekken ervan, het afstand doen van rechten, het aangaan of erkennen van verplichtingen namens de belastingplichtige, het verzoeken om teruggaaf van onverschuldigde inkomsten of terugbetalingen en in de overige gevallen waarin de handtekening van de belastingplichtige vereist is zoals in de procedures in de titels III, IV, V, VI en VII van deze wet vastgelegd, moet de vertegenwoordiging worden geaccrediteerd door middel van elk rechtsgeldig middel dat een betrouwbaar bewijs achterlaat of door een persoonlijke verklaring van de belanghebbende voor het bevoegde administratieve orgaan.
De belastingdienst stelt de burger echter op illegale wijze en zonder verdere formaliteiten via de edictele weg in kennis! De edictele kennisgeving is die waarbij de belastingdienst in de desbetreffende Staatsbladen een kennisgeving doet wanneer de plaats waar de belanghebbende moet worden geïnformeerd onbekend is of, na te hebben getracht de belanghebbende te informeren, dit niet is gelukt.
Wij moeten u erop wijzen dat onze openbare belastingdiensten de kennisgeving meestal op de voor de burger meest onhandige manier doen. Wij leggen hierbij de nadruk op de niet-ingezeten burger, omdat deze de kennisgeving gewoonlijk in zijn tweede woning ontvangt , een plek waar hij doorgaans niet het hele jaar aanwezig is.
Er zijn zelfs gevallen bekend waarin de belastingdienst zich enkel heeft beperkt tot een kennisgeving op het adres dat was opgegeven bij het verkrijgen van het NIE-nummer; adressen waar ze de belastingplichtigen vrijwel zeker niet zullen vinden. Op deze manier wordt de belastingplichtige “op heterdaad betrapt”, waardoor uiteindelijk zijn Spaanse bankrekening of zijn woning in beslag kan worden genomen, nadat hij per dwangbevel in kennis is gesteld. Een kennisgeving per dwangbevel is echter een methode die slechts in uitzonderlijke gevallen kan worden gebruikt als er geen andere mogelijkheid bestaat om de belastingplichtige in kennis te stellen.
Tegen dit misbruik van burgers is jurisprudentie tot stand gekomen, met name in het arrest van het Hooggerechtshof, Kamer voor Geschillen, 3926/2011 van 5 mei. Hierin wordt aangegeven dat de jurisprudentie op het gebied van gebrekkige kennisgevingen op het gebied van gerechtelijke procedures uitgebreid is en dat deze jurisprudentie op basis van de Spaanse grondwet ook geldt voor de procedures van de overheid. De doctrine van het Hooggerechtshof met betrekking tot door gerechtelijke instanties verrichte procedurehandelingen moet op precies dezelfde wijze van toepassing zijn op door de overheidsinstanties verrichte kennisgevingen van handelingen en besluiten.
Met andere woorden, als de Hoge Raad de rechtbanken verplicht om te trachten de burger op alle mogelijke adressen die hen bekend kunnen zijn, in kennis te stellen en alle mogelijke hulpmiddelen dient aan te wenden om de belastingplichtige te vinden, moet om dezelfde reden dezelfde zorgvuldigheid worden geëist van de belastingdienst.
Ondanks wat de wet en de jurisprudentie aangeven, blijft de belastingdienst onjuiste kennisgevingen doen. Daarom moeten niet-ingezetenen een fiscaal vertegenwoordiger aanstellen die hen niet alleen vertegenwoordigt bij fiscale verplichtingen, maar ook zijn adres beschikbaar stelt voor eventuele kennisgevingen. Waarschijnlijk zal de belastingdienst de wet en de jurisprudentie negeren, maar uiteindelijk zal het gemakkelijker zijn om een rechtzaak te winnen als de fiscaal vertegenwoordiger bij de transactie uitdrukkelijk is aangewezen op basis van artikel 46 van de Ley General Tributaria (LGT). Op deze manier zullen de rechters de burger met grotere zekerheid in het gelijk stellen.
Maria Dolores García Santos