Wij ontvangen veel klachten van cliënten die er genoeg van hebben dat Spaanse banken hen willekeurig en buitensporig om informatie vragen en die verzoeken van de bank om informatie en/of documentatie als onrechtmatig beschouwen.
Het is waar dat banken, in overeenstemming met de wet, bepaalde verplichtingen hebben met betrekking tot de preventie van het witwassen van geld, en dat zij daarom in bepaalde omstandigheden bepaalde informatie en/of documentatie van hun cliënten mogen verlangen.
De behoefte aan informatie moet en kan echter worden beperkt, aangezien de verkregen gegevens vaak voor andere doeleinden kunnen worden gebruikt, zoals commerciële of andere doeleinden.
Banken mogen deze wettelijke verplichting en hun positie niet misbruiken om op willekeurige en ongerechtvaardigde wijze allerlei informatie te vragen.
In verband met de voorkoming van het witwassen van geld en de financiering van terrorisme is de voornaamste verplichting van de banken:
(i) de identificatie van de personen (natuurlijke of rechtspersonen) die zaken doen of betrokken zijn bij transacties.
In dit geval mogen de banken alleen informatie verlangen die het mogelijk maakt de identiteit van de rekeninghouder vast te stellen.
De tweede verplichting is gericht op:
(ii) inlichtingen in te winnen over de aard van de beroeps- of bedrijfsactiviteit die door de gebruiker wordt aangegeven.
De striktheid van de eis zal afhangen van het “risiconiveau” dat de bank accrediteert op grond van:
(i) het type cliënt;
ii) het soort zakenrelatie; en
iii) het soort transactie.
Gelet op de veelheid van situaties, is het aan de banken overgelaten om de gevallen in te schatten die binnen hun activiteiten een hoog risiconiveau inhouden.
Noch de Banco de España, noch de Commissie voor het witwassen van geld en geldelijke delicten (SEPBLAC) hebben duidelijke parameters vastgesteld met betrekking tot het soort documentatie dat door banken kan worden verlangd.
Voor de gegevensverzamelingsactiviteit van banken geldt echter een aantal beginselen die de rechten van de cliënt moeten waarborgen (Verordening (EU) 2018/1725), met de nadruk op:
(i) Doelbeperking: De activiteit van het verzamelen van gegevens moet bepaald, expliciet en legitiem zijn. Gegevens mogen niet voor verschillende en onverenigbare doeleinden worden verwerkt;
(ii) Beperking van gegevens tot een minimum: Adequaat, relevant en beperkt in verhouding tot de doeleinden. Er mogen geen gegevens worden verlangd die niet relevant zijn voor de transactie die wordt uitgevoerd.
Daarom moet je, indien je van mening bent dat je op onredelijke of buitensporige wijze om informatie wordt gevraagd, het volgende doen:
1. 1. De bank vragen naar de rechtvaardiging van het verzoek: de reden en het verband tussen wat wordt gevraagd en het doel waarvoor het wordt gevraagd.
2. 2. Bevestiging vragen dat alle verstrekte informatie uitsluitend wordt gebruikt voor de doeleinden die de wet en de bank hebben aangegeven en voorzien.
Verder dien je te weten dat in geval van betwisting die leidt tot een weigering van de cliënt om de gevraagde informatie en/of documentatie te verstrekken, de bank niet mag overgaan tot blokkering van de rekening zonder de cliënt daarvan vooraf in kennis te stellen en de redenen daarvoor te rechtvaardigen.
In geval van betwisting kan een klacht worden ingediend bij de afdeling ombudsman van de desbetreffende instelling, of bij de klachtendienst van de Bank van Spanje, of kan vervolgens een rechtsvordering worden ingesteld, met opgave van de redenen voor de betwisting.
Samenvattend kunnen banken gegevens en/of documentatie opvragen die hen in staat stellen de gebruiker, zijn activiteit en de transactie die hij gaat uitvoeren te identificeren, maar deze gegevensverzameling moet altijd naar behoren worden gemotiveerd, gerechtvaardigd en ter kennis van de cliënt worden gebracht om misbruik van de positie door de bank te voorkomen.